TARJAMAHAN BAHASA SUNDA BAGIAN 2

 

C. NYUNGSI PADIKA NARJAMAHKEUN

1. Hal anu Kudu Dipertahankeun Dina Tarjamahan

1. Kudu satia kana tèks aslina sarta kudu nembongkeun kajujuran
2. Perhatikeun kalawan daria sumanget jeung suasana dina karangan aslina. Upama gayana basajan, tarjamahana ogé kudu basajan.
3. Hasil tarjamahan téh ulah katémbong minangka karya tarjamahan. Maksudna kudu ngaguluyur saperti karangan aslina.

2. Prosès Narjamahkeun

Narjamahkeun téh kawilang prosès anu kompléks, anu dijerona ngawengku runtuyan kagiatan. Nurutkkeun Nida jeung Traber (dina Widyamartaya, 1989), prosès narjamahkeun téh saperti ieu dihandap:

1. MARIKSA, dipakè pikeun ngaguar amanat anu rék ditarjamahkeun. Dijerona ngamuat analisis gramatikal (wangun kalimah) jeung analisis semantik boh konotatif boh dènotatif.
2. MINDAHKEUN, masualkeun prak-prakanana éta hasil analisis téh dipindahkeun tina basa sumber kana basa tarjamahan, nepi ka ngahasilkeun réaksi anu sarua jeung dina basa aslina.
3. NGAWANGUN DEUI, medar rupa-rupa gaya basa jeung téhnik nu bisa dipaké pikeun ngahasilkeun gaya basa nu luyu.

D. MACA TÉKS TARJAMAHAN

Ieu di handap aya dua téks tarjamahan tina basa Indonesia kana basa Sunda jeung tina basa Sunda kana basa Indonésia karya panyajak Surachman R.M

DINA TANJAKAN
Di San Francisco 1970
Trém ngahegak nanjak ka dayeuh
Angin nyusul ti lengkob di landeuh
Lalpat-lapat biru laut. Ah, moal kahontal
Ku angen-angen nu ngan sajengkal

(dicutat tina Di Balik Matahari, 1974, K. 51)

MENDAKI BUKIT
San Francisco 1970
Mendaki bukit dalam trem kecil
Angin memacu dari alik teluk
Agak sayup biru laut. Tak tersentuh
Oleh gapaian tangan yang kerdil

1. TEKS TARJAMAHAN

SAYA dilahirkan di rumah peninggalan nenek moyang ibu, yang terletak di samping balai desa Cibolérang, Jatiwangi, tapi sewaktu umur saya baru beberapa belas bulan saya dibawa pindah ke rumah kakek di kampung Pasuketan, sebab kakek membeli rumah di sana. Selanjutnya saya tinggal di sana hingga lulus Sekolah Rakyat.

Hal saya dibawa pindah ke Pasuketan penting diceritakan, sebab kalau saja saya terus tinggal di rumah peninggalan nenek moyang ibu yang terletak di samping balaidesa, tentu kisah hidup saya akan berbeda.

Desa Cibolérang adalah salah satu di antara tiga desa yang membentuk kota kewedanaan (kini kecamatan) Jatiwangi. Dua desa lainnya adalah desa Sutawangi dan Cicadas. Sutawangi di tengah-tengah, Cicadas di sebelah barat, sedang Ciborélang di sebelah timur. Kota Jatiwangi yang secara administratif termasuk ke dalam wilayah kabupaten Majalengka, secara kultural terletak di daerah tapal batas kultur Sunda dan (Jawa) Cirebon. Waktu itu, ada dua bahasa sehari-hari yang digunakan oleh orang Jatiwangi, yakni bahasa Sunda dan bahasa (Jawa) Cirebon, tergantung dari lingkungan sosial dan pekerjaan masing-masing.

Di sekitar balai desa Cibolérang yang terletak di sebelah selatan jalan raya Cirebon-Bandung di seberang pasar -disebut “Pasar Baru” karena pasar lama terletak di depan balai desa Sutawangi- penduduk sehari-hari menggunakan bahasa Cirebon. Orang Kaum (masjid terletak tepat di sebelah barat-laut desa, karena sepelataran) berbicara dalam bahasa Cirebon. Demikian pula orang pasar berbicara dalam bahasa Cirebon, meskipun penduduk yang tinggal di sebelah utara, timur dan barat pasar -jadi, yang terletak di sebelah utara jalan raya Bandung-Cirebon- kebanyakan menggunakan bahasa Sunda. Jadi, kalau saja saya tetap tinggal di rumah peninggalan nenek moyang ibu yang disebut Blok Salasa, tentu saya pun sehari-hari menggunakan bahasa Cirebon…

TARJAMAHAN SUNDA

KURING dilahirkeun di imah titinggal karuhun ti indung, nu perenahna gigireun balédésa Ciborélang, Jatiwangi, tapi waktu umur kuring kakara sawatara welas bulan kuring dibawa pindah ka bumi Aki di Kampung Pasuketan, da Aki ngagaleuh bumi di dinya. Saterusna kuring matuh di dinya nepi ka anggeus Sakola Rayat.

Perkara dibawa pindah ka Pasuketan téh penting dicaritakeun, sabab lamun kuring terus matuh di imah titinggal karuhun ti indung nu ayana di gigireun balédésa téa, tanwandé lalakon hirup kuring baris béda.

Désa Ciborélang téh salah sahiji ti tilu désa nu ngawangun kota Kawadanan (ayeuna mah kacamatan) Jatiwangi. Nu dua deui nyaéta désa Sutawangi jeung Cicadas. Sutawangi di tengah, Cicadas beulah kuloneunana, Ciborélang wétaneunana. Kota Jatiwangi anu sacara administrasi kaasup ka Kabupatén Majalengka téh, sacara kultural aya di daérah tapel wates kultur Sunda jeung (Jawa) Cirebon. Harita, basa sapopoé anu digunakeun ku urang Jatiwangi, aya dua, nyaéta basa Sunda jeung basa (Jawa) Cirebon, gumantung ka lingkungan sosial jeung pagawean masing-masing.

Di sabudereun balédésa Ciborélang anu perenahna kiduleun jalan raya Cirebon-Bandung di peuntaseun pasar -disebut “Pasar Baru” da anu heubeul mah ayana di hareupeun balédésa Sutawangi- jalma téh sapopoéna ngagunakeun basa Cirebon. Urang Kaum (masjid perenahna kulon-kaléreun balédésa pisan, da sapalataran) nyaritana ngagunakeun basa Cirebon. Kitu deui urang pasar nyararitana maké basa Cirebon, sanajan ari anu caricing di kaléreun, wétaneun jeung kuloneun pasar mah jadi nu aya di sakaléreun jalan raya Bandung-Cirebon -réréana ngagunakeun basa Sunda baé. Jadi, lamun kuring terus cicing di imah tuturunan ti karuhun indung nu disebut Blok Salasa, tanwandé kuring gé sapopoé téh ngagunakeun basa Cirebon…

1. TARJAMAHAN PEMBUKAAN UUD 1945

Ieu di handap aya téks Pembukaan UUD 1945dina basa Indonésia jeung hasil tarjamahan dina basa Sunda.

UNDANG-UNDANG DASAR NEGARA REPUBLIK INDONÉSIA TAHUN 1945

PEMBUKAAN

(Preambule)

Bahwa sesungguhnya kemerdekaan itu ialah hak segala bangsa dan oleh sebab itu, maka penjajahan diatas dunia harus dihapuskan karena tidak sesuai dengan perikemanusiaan dan perikeadilan.

Dan perjuangan pergerakan kemerdekaan Indonesia telah sampailah kepada saat yang berbahagia dengan selamat sentosa mengantarkan rakyat Indonesia ke depan pintu gerbang kemerdekaan negara Indonesia, yang merdeka, bersatu, berdaulat, adil dan makmur.

Atas berkat rahmat Allah Yang Maha Kuasa dan dengan didorongkan oleh keinginan luhur, supaya berkehidupan kebangsaan yang bebas, maka rakyat Indonesia menyatakan dengan ini kemerdekaannya.

Kemudian daripada itu untuk membentuk suatu pemerintah negara Indonesia yang melindungi segenap bangsa Indonesia dan seluruh tumpah darah Indonesia dan untuk memajukan kesejahteraan umum, mencerdaskan kehidupan bangsa, dan ikut melaksanakan ketertiban dunia yang berdasarkan kemerdekaan, perdamaian abadi dan keadilan sosial, maka disusunlah kemerdekaan kebangsaan Indonesia itu dalam suatu Undang-Undang Dasar negara Indonesia, yang terbentuk dalam suatu susunan negara Republik Indonesia yang berkedaulatan rakyat dengan berdasar kepada :

Ketuhanan Yang Maha Esa,
kemanusiaan yang adil dan beradab,
persatuan Indonesia, dan kerakyatan yang dipimpin oleh hikmat kebijaksanaan dalam permusyawaratan/perwakilan,
serta dengan mewujudkan suatu keadilan sosial bagi seluruh rakyat Indonesia.

CONTOH TARJAMAHAN SUNDA

UNDANG-UNDANG DASAR NEGARA REPUBLIK INDONÉSIA TAUN 1945

BUBUKA

(Preambule)

Saestuna kamerdekaan teh hak sakumna bangsa. Kusabab kitu, panjajahan di sakuliah dunya kudu dimusnahkeun lantaran teu luyu jeung perikamanusaan tur perikaadilan.

Sarta perjoangan pergerakan kamerdekaan Indonesia geus cunduk kana waktu nu rahayu kalawan berekah salamet santosa nganteurkeun rayat Indonesia ka gapura kamerdekaan Nagara Indonesia nu merdeka, ngahiji, kawasa, adil, jeung ma’mur.

Ku berekahna rahmat Allah Nu Mahakawasa kalawan dijurung ku angen-angen nu luhung sangkan kahontal kahirupan kabangsaan nu bebas, nya ku kituna rayat Indonesia netelakeun kamerdekaanana.

Saterusna, pikeun ngawangun hiji Pamarentah Nagara Indonesia nu nangtayungan sakumna bangsa Indonesia jeung sakuliah lemah cai Indonesia sarta pikeun ngamajukeun karaharjaan umum, nyerdaskeun kahirupan bangsa, jeung milu ngalaksanakeun katartiban dunya dumasar kana kamerdekaan, karepehrapihan nu langgeng jeung kaadilan sosial, nya disusun eta Kamerdekaan Kabangsaan Indonesia teh dina hiji Undang-Undang Dasar Nagara Indonesia, winangun Nagara Republik Indonesia nu ngagen kadaulatan rayat sarta dumasar kana

Katuhanan Nu Maha Esa,
Kamanusaan nu adil jeung beradab,
Persaatuan Indonesia,
jeung Karayatan nu dipingpin ku hikmah kawijaksanaan dina Permusawarahan/ Perwakilan,
bari jeung ngawujudkeun Kaadilan sosial pikeun sakumna rayat Indonesia.

LATIHAN 1

1. Naon ari tarjamahan téh?
2. Sebutkeun wanda tarjamahan?
3. Naon bédana tarjamahan jeung tarjamahan formal?
4. Naon bédana tarjamahan dinamis jeung saduran?
5. Naon bédana tarjamahan budaya jeung tarjamahan otomatis?
6. Kumaha padika narjamahkeun téh?

(Rancagé Diajar Basa Sunda Pikeun Murid SMA/SMK/MA/MAK Kelas X, Penerbit Pustaka Jaya, Medal Taun 2017, Kaca 15-19)